Mentalność jest częścią tożsamości każdego człowieka. Obejmuje ona system przekonań i norm, którymi kierujemy się w codziennym życiu. Stan mentalny, kształtowany przez historię, kulturę, wydarzenia życiowe i wiele innych czynników, wpływa na to, jak się zachowujemy i jak żyjemy. Dotyczy to także zachowań sportowych i nawyków żywieniowych. Jesteśmy tym, co jemy?
Mentalność to system norm, wartości i zasad, jakimi dana osoba czy grupa kierują się w życiu, gdyż są dla nich ważne. To one sprawiają, że żyją i zachowują się w określony sposób. Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo nasza mentalność wpływa na nasze życie i postępowanie.
Co to jest mentalność?
Mentalność jest kształtowana przez nasze doświadczenia, wychowanie, środowisko, pochodzenie kulturowe i społeczne czy indywidualne cechy osobowości, itp. Może mieć wpływ na relacje z innymi ludźmi, sukcesy i porażki w życiu osobistym oraz zawodowym, a także na nasze podejście do wyzwań i trudności. Pozytywna mentalność może pomóc w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami, zwiększeniu naszej samodyscypliny i motywacji oraz w osiąganiu celów.
Mentalność nie jest wartością stałą. To system rozwojowy, w którym ludzie zdobywają nowe umiejętności, zmieniają swoje przekonania i nawyki, aby doskonalić się, lepiej radzić sobie z przeciwnościami losu i komunikować się z innymi ludźmi. Człowiek świadomy swojej ograniczonej wiedzy w różnych dziedzinach zmienia się mentalnie, aby pokonywać kolejne bariery utrudniające mu funkcjonowanie w społeczności.
Jak mentalność wpływa na trening
Jedną z metod usprawniających nasze procesy umysłowe jest trening mentalny. W zależności od potrzeb i celów zawodnika może on zawierać takie elementy, jak umiejętność wyznaczania celów, zwiększanie pewności siebie, formułowanie dialogu wewnętrznego, utrzymywanie motywacji na optymalnym poziomie, naukę radzenia sobie ze stresem i działaniem pod presją czy praca nad koncentracją i uwagą. Umiejętności nabyte w trakcie takiego treningu mogą przełożyć się na wyniki sportowe.
Projekt będzie miał jeszcze lepsze powodzenie, gdy trening mentalny zostanie połączony z odpowiednim programem ćwiczeń fizycznych. Zazwyczaj efekty można zauważyć w codziennym życiu, np. w relacjach z innymi ludźmi czy w sposobie reagowania na nieprzewidziane sytuacje. Trenerzy i sportowcy są zgodni, że za sukces w sporcie w 70-80 proc. odpowiada sfera mentalna zawodnika.
Mentalność w sporcie
Przygotowanie mentalne w sporcie pomaga radzić sobie ze stresem przed startem w zawodach czy z porażką na zawodach. Działania związane z treningiem mentalnym powinniśmy wykorzystywać w czasie całej kariery zawodnika. Najlepszym czasem na taki trening jest okres, w którym odnosisz sukcesy. Wzmacniając emocje, które ci wówczas towarzyszą, budujesz jeszcze większą pewność siebie i wspierasz przekonanie, że poradzisz sobie, gdy pojawi się kryzys, kontuzja czy gorszy sezon w karierze.
Trening mentalny może pomóc zidentyfikować najlepsze dla ciebie strategie w rywalizacji, poprawić koncentrację uwagi, zwiększyć możliwości percepcyjne, kontrolować emocje. Dzięki niemu nauczysz się, jak rozwinąć precyzję ruchów, wydatkować energię, efektywnie i szybko odpoczywać, relaksować się przed startem, zmniejszyć lęk przed porażką, wyznaczać cele i dążyć do nich czy zwiększyć pewność siebie. Za jego sprawą wzrasta motywacja w treningach
Na każdym etapie kariery sportowej spotkamy trudności, które możemy pokonać za sprawą treningu mentalnego. Młodym sportowcom, którzy odnieśli sukces, pomoże w tym, aby tzw. woda sodowa nie uderzyła im do głowy, a tym, których spotkało niepowodzenie, wesprze w pokonaniu własnych ograniczeń. Nie bez przyczyny mówi się, że stosunkowo szybki sukces może negatywnie odbić się na psychice młodego sportowca.
Jak mentalność wpływa na odżywianie
Mentalność może mieć wpływ na odżywianie. Zaburzenia psychiczne, w tym depresja prowadzą do nieprawidłowych zachowań, takich jak utrata apetytu lub zwiększone spożycie wysoko przetworzonej żywności. Zdrowe odżywianie może pomóc w poprawie samopoczucia. Problemami tego rodzaju zajmuje się nowa gałąź psychiatrii, czyli nutripsychiatria. To, co jemy wpływa na nasze ciało i umysł.
Trening antykortyzolowy
Lęk związany ze sportem może negatywnie wpływać na wyniki sportowe podczas treningów i zawodów oraz prowadzić do zwiększonego ryzyka urazu, opóźniać i utrudniać rehabilitację i powrót do sportu czy zwiększać późniejsze ryzyko ponownej kontuzji. Długotrwałe wysokie stężenie hormonów stresu, takich jak kortyzol, w przewlekłym stresie ma negatywny wpływ na tarczycę, układ odpornościowy, układ pokarmowy i narządy płciowe.
Kortyzol jest niezbędnym do prawidłowego działania organizmu organicznym związkiem chemicznym, który pobiera zmagazynowany w naszych mięśniach glikogen, a także pochłania dużą ilość energii. To on w chwilach stresu popycha nas do działania. Ale co za dużo, to niezdrowo. Przewlekły stres zwiększa podatność organizmu na infekcje czy stany zapalne. Jeśli organizm nie może złagodzić przewlekłego stresu, zaburzone jest trawienie, czego efektem są bóle brzucha, zgaga, biegunka, zaparcia, wzdęcia, drażliwość, nerwowość czy zaburzenia pamięci.
Stale podwyższony poziom kortyzolu można spróbować obniżyć naturalnymi sposobami. Pomaga w tym słuchanie muzyki, wysypianie się czy znalezienie sobie hobby. Jednak najlepszą formą zredukowania poziomu kortyzolu jest solidny wysiłek fizyczny, po którym odczuwamy satysfakcje oraz odprężenie.